YENİŞEHİRLİ AVNİ Hayatı ve Eserleri

19. asrın yenileşme hareketleri, bilhassa “eski” ve “yeni” değerlendirmeleri etrafında yoğunlaşan bir kavram kargaşasını da beraberinde getirir. Eski temel üzerinde yeni bir yapıyı şekillendirmek mümkün müdür? Yeni modeller eskiyi tamamen silmeli mi yoksa ondan faydalanmayı bilmeli midir? Bu sorular, Osmanlı’nın sadece fikri, idari, içtimai, ilmi, hukuki ve askeri sahalarında değil; bedii daha dar manada edebi dünyasında da sorulur. Yenişehirli Avni Bey cevap olarak eskinin üzerine yeniyi kurmayı seçen şairlerdendir. Avni, klasik şiirin yapısını bozmadan kelime kadrosunun ve muhtevasının yenileşebileceğini düşünür. Roman, tiyatro gibi modern türleri dener. Osmanlı alfabesinin yetersizliğinden şikayetçidir. Edebiyattaki değiştire ve çeliştirme gayretleri yeteri kadar anlaşılamamış olan Avni’nin eski-yeni sınıflamasında klasik bir şair sayılması, büyük talihsizliktir. Avni sonunu önceden görmüş gibidir;

“Avni o cevheriz ki bu suku’l-füruhtta

Ta zayi olmayınca bilinmez ayarımız”