ASİTAN-I TARİHTE BİRİNCİ DEFTER : GALİÇYA

Türk ordusu Galiçya’da 19 Ağustos 1916 ile 16 Ağustos 1917 tarihleri arasında bulunmuş ve Ruslarla şiddetli çarpışmalar yaşamıştır.
Süleyman Nazif, Âsitan-ı Tarihte-Galiçya adlı eserinde Türk ordusunun Galiçya’da gösterdiği kahramanlıklara değinir. Eser 1919 yılında basılmıştır. Eserdeki olayların hiçbirinin abartı içermediğini belirten Nazif, anlatılanların bizzat 15. Kolordu komutanı Yakup Şevki Paşa tarafından onaylandığını belirtir. (1979: 108) Süleyman Nazif, Türk ordusunun gösterdiği kahramanlıkların dile getirilmesinin askerlere moral olacağını ve bukahramanlıkların asla unutulmayacağını vurgular:
“Vatanın birçok seçkin evladı cedlerin mezarını, torunların mezarı ile birleştirmek için, dinim için, toprağım ve ırkım için hayatın her hakkını, her zevkini cömertçe feda ettiler… Ben bu sayfaları onlar için yazıyorum. Siperlerde zorlu ve sağlam olayları beklerken isterim ki bu satırları okusunlar. Ve bulundukları şan ve şeref alanlarından uzakta kalmış, özleyen bir kalbin kendi yanlarında çarptığını hissetsinler.”
Nazif eserine Moskof ve Biz başlıklı yazısı ile başlar. İki buçuk asırdan beri Ruslarla yaşanan kanlı savaşlar, Türk milletinde Ruslara karşı büyük bir kin ve nefret meydana getirmiştir. “Bugün hiçbir Türk ve Müslüman aile gösterilemez ki bir veya daha çok evladını Moskof savaşlarının birinde şehit vermemiş olsun!” Bu cümle oluşan kinin sebebini özetler niteliktedir. Süleyman Nazif Galiçya’da Ruslara karşı savaşacak Türk askerine şöyle seslenir:
“Ey Türk oğlu, sana damarlarındaki kanı bağışlayanlar, kanlarının son damlalarını
Moskof savaşlarında döktüler. Sen bugün yarın, ne olursan ol; fakat unutma ki o
şehitlerin sonsuza dek yetimisin! Bu din, bu devlet, bu vatan gibi; bu öfke, bu kin, bu öç
alma da onların sana kutsî bir mirasıdır.”
Süleyman Nazif, meseleyi sadece Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna yardım olarak değerlendirmez. Ona göre, Osmanlı ile Moskof ezeli iki düşmandır ve her fırsatta düşmanın başı ezilmelidir.