ÜMMET ÇAĞI TÜRK EDEBİYATI

Ümmet çağının başlıca karakteri, dini hayatın topluma da, edebiyata da hakim oluşudur. Bu edebiyat, eski bilimlere, inançlara, gelenek ve göreneklere dayanır. Dil, deyiş, anlam ve kavram bakımından büsbütün başka özellikler taşır. Bu vasıfları ve özellikleri dolayısıyladır ki, bu çağın edebiyatını anlamak, Doğu kültürüne yabancı olanlar için oldukça güçtür. Bu güçlük Arapça ve Farsça kelimelerden gelmiyor. Değişen sadece dil değildir. Bütün bir çağ, kainat görüşü, düşünce ve duygu alemi, hayal dünyası, sanat anlayışı, ruhu ve hayat felsefesiyle değişmiş, günümüzden uzaklaşmıştır; gittikçe de uzaklaşmaktadır.

Bugün anlaşılmaz görünen beyitleri, yazıldıkları çağda her edebiyat meraklısı anlayabilirdi. Çünkü şairle birlikte aynı hayatı yaşamış, o inançlara bağlanmış, o bilgilerle beslenmiştir. Şüphesiz hepsi de aynı derinliğe inememiştir…